Pandemi konusunda Çinden ders çıkartılmalı
Çin'in üçüncü çeyrek ekonomi verileri açıklandı. Koronavirüs salgını nedeniyle yılın ilk iki çeyreğinde yaşanan ekonomik sorunların aşıldığı görülen üçüncü çeyrek verilerinde Çin ekonomisinin yüzde 4,9 oranında büyüme sağladığı bildirildi.
Akademisyen Altay Atlı, Çin ekonomisinin üçüncü çeyrek performansını CRI Türk'te Samet Demir'in sunduğu "Ekonomi Basını" programında değerlendirdi.
Altay Atlı, bir süredir Çin'in üçüncü çeyrek büyüme rakamlarının merak edildiğini belirtirken pandemi sürecinde alınan önlemlerin ardından ekonominin geçen senenin aynı dönemine göre pozitif büyüme sergilediğini aktardı.
Beklentilerin yüzde 5,2 ile 5,5 arasında değiştiğini ve beklentilerin altında bir büyüme yaşandığını ifade eden Atlı, "Yılın ilk iki çeyreğine bakacak olursak giderek artan bir performans söz konusu. Yılın ilk çeyreğinde ekonomi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,8 küçülmüştü. Bu da çok normal çünkü Çin'deki vakalar 2019'un son günlerinde hatta son gününde yaşanmaya başlamış o zaman bildirilmişti. Ocak başı itibarıyla bütün önlemler alınmaya başlamıştı. Ocak, şubat, mart tam olarak ekonominin kapalı olduğu şekilde geçmişti. İkinci çeyrekte biraz daha toparlanma yaşanmıştı 3,2 gibi bir rakamdı. Şimdi 4,9'luk bir rakam geldi. Bu da aslında pandemi öncesine göre geçen yılın bu vakitlerine göre Çin daha hızlı daha fazla büyümüş durumda." diye konuştu.
"ÇİN'DE BİR TOPARLANMA SÖZ KONUSU"
Akademisyen Altay Atlı, ilk dokuz ayın tümünü hedefleyen büyüme verilerine bakıldığında ilk çeyrekteki düşüşten sonra üçüncü çeyrekteki bir toparlanma yaşandığının görüldüğünü vurgulayarak şunları aktardı:
"Çin ekonomisi, şu anda ilk vakanın ilan edildiği günden itibaren yüzde 0,7 oranında daha fazla büyümüş durumda. Burada toparlanma yılın ikinci çeyreğinde başladı ve güçlenerek devam ediyor. Birçok belirsizlik de var. Vakalar artar mı, bilemiyoruz. Bir süre daha bilemeyeceğiz. Aşı ne zaman uygulanabilecek? Bunu da bilmiyoruz. Ancak şunu görüyoruz ki, mevcut şartlar altında Çin'de bir toparlanma söz konusu.
Toparlanmanın rakamlarına bakacak olursak sanayi üretimi yüzde 5,8 artmış, bir önceki çeyrekte 4,4'tü bu rakam. Hizmet sektörü en fazla etkilenen sektördü. Hizmet sektörüne baktığımız zaman Çin'de bazı hizmetlerin aslında pandeminin ilk üç ayında arttığını da gördük. Mesela elektronik ticarete yönelik hizmetler insanların evden çıkamadığı süreçte arttı. Ayrıca finans hizmetleri de arttı. Bunlarda artış vardı ama hizmet sektörünün geri kalanı ciddi bir daralma yaşadı. Seyahatler ve daha birçok hizmet yapılamadı. Restoranlar, eğlence sektörü ve sinemalar kapandı. Şimdi üçüncü çeyrekte 4,3'lük bir büyüme hizmet sektörünün toplamı için geldi. Tekrar toparlanma başladı ve güçleniyor şu anda."
"KIRILMANIN EYLÜL AYINDA GERÇEKLEŞTİĞİNİ GÖRÜYORUZ"
Asıl kırılmanın yaşandığı noktanın tüketim olduğunu söyleyen Altay Atlı, "Vatandaş gidip alışveriş yapıyor mu? Üçüncü çeyrekte perakende satış geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,9 bile olsa büyümüş. Aylık rakamlara baktığımızda kırılmanın eylül ayında gerçekleştiğini görüyoruz. Eylülde ilk kez pozitif rakam geldi. Bu da üçüncü çeyreği sıfırın üzerinde bir rakama çıkarmaya yetti. Üretim artıyor ve devam ediyor. Hizmet sektörü toparlandı, pandemi öncesine döndü ve buradan sonra devam edecek. Perakende bunların içinde en geriden geldi ama artık perakende de bir pandemi öncesine dönüş görüyoruz. İthalat, ihracat rakamları da dikkatimi çekti. Eylül ayındaki rakamlarda ihracat yüzde 9,9 gibi ciddi bir büyüme ile arttı. Bu beklentiler aslında aşağı yukarı bu yöndeydi. Bu bize Çin'deki fabrikalarda ihracata yönelik üretiminin yapıldığını gösteriyor. Talep tarafında dünyada da bir toparlanmanın söz konusu olduğu görülüyor." dedi.
"ÇİN DÜNYANIN EN BÜYÜK İKİNCİ İTHALATÇISI KONUMUNDA"
Atlı, Çin'in ithalatından da ilginç rakamlar geldiğinin altını çizerek, "Aylık ithalat artışı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,2 gibi çok büyük bir artış gösterdi. Beklentilerin çok çok üstünde hatta bir önceki ayın da çok üstünde. Bir önceki ay ithalat 2,1 oranında küçülmüştü. Bu da yine bize küresel ekonomi ile ilgili bir şey söylüyor. Dünyanın geri kalanı da sadece mal alacak durumda değil yalnızca aynı zamanda orada da üretim canlanıyor. Demek ki, dünyada üretim de artıyor ki, Çin'e daha fazla mal satabiliyorlar. Çin dünyanın en büyük ikinci ithalatçısı konumunda bulunuyor. Çin'de ithalatın artmasının en önemli sebebi, üretim için kullanılan ara mal ve ham madde ihtiyacı. İthalat rakamları küresel ekonomi açısından en önemli en olumlu rakam oldu." ifadelerini kullandı.
"ÇİN'DEN DERS ÇIKARTILMALI"
Altay Atlı, son olarak Çin'deki olumlu ekonomi verilerinin vakaların kontrol altına alınmasıyla gerçekleştiğini hatırlatarak, "Bundan sonra rakamların belirli bir yörüngeye girdiğini gördük. Vakalarda çok önemli bir değişiklik olamazsa bence gidişat bu şekilde olur. Çin'de vakalar kontrol altına alındı ancak önlemler de sıkı sıkıya devam ediyor. Devem etmeli ki, tekrar bir patlama yaşanmasın. Bundan sonra kendimizi koruyarak önlemlerden ödün vermeden ekonominin canlanmasını nasıl sağlayacağız? Çin'e baktığımız zaman en önemli görmemiz gereken konu Çin bu dengeyi nasıl sağlıyor, biz bundan nasıl bir ders çıkartabiliriz? Bence asıl mesele bu olacak." değerlendirmesinde bulundu.cri türk
