06.08.2015 CRI Türkiye - Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi dün Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da yapılan Çin-ASEAN Dışişleri Bakanları Toplantısı'na katıldı.

Toplantının ardından Wang Yi, Çin-ASEAN ilişkilerinin arabulucu ülkesi olan Tayland'ın Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tanasak Patimapragorn ile ortak basın toplantısı yaptı.

İki gün süren toplantıda tarafların işbirliği ve karşılıklı güvenin arttırılmasına odaklandıklarına işaret eden Wang Yi, tarafların görüşmede tarihten kalan Güney Çin Denizi'ndeki bazı adalar üzerindeki anlaşmazlıkları ele aldıklarını ifade ederek şunları söyledi:

"Taraflar bunun Çin-ASEAN sorunu olmadığı ve Çin-ASEAN ilişkilerinin tümünü temsil etmediği görüşünde. Güney Çin Denizi sorununu uygun bir konuma koymalıyız."

Çin'in Güney Çin Denizi'ne ilişkin tutumunu yineleyen Wang Yi toplantıda Güney Çin Denizi'nde istikrar sağlamak ve varolan sorunları çözmek için 3 maddelik öneri ileri sürdü. Wang bu önerileri şöyle sıraladı:

"İlk olarak Güney Çin Denizi bölgesindeki ülkeler, Güney Çin Denizi'ne ilişkin Taraflar Eylem Deklarasyonu'nu kapsamlı ve verimli bir şekilde yerine getirme taahhündünde bulunmalı, Güney Çin Denizi'nde Eylem Kuralları'nı görüşmeyi hızlandırmalı, deniz üzerinde risk kontrolü için önleyici tedbileri ele almalı. İkincisi bölge dışı ülkeler, bölge ülkelerinin söz konusu çabalarına destek vererek bölgesel gerilimi tırmandıran ve durumu karışıklaştıran eylemlerde bulunmamalı. Son olarak bölge ülkeleri, uluslararası yasaya göre Güney Çin Denizi'nde seyrüsefer serbestisini korumalı."

Güney Çin Denizi'nde kolay elde edilmeyen barış ve istikrarın, Çin ve ASEAN ülkelerinin ortak çabalarının sonucu olduğuna dikkat çeken Wang, Çin ve ASEAN ülkelerinin anlaşmazlıkları iyi bir şekilde çözerek bölgede istikrar ve barışı korumaya hazır olduğunu dile getirdi.

Çin-ASEAN ilişkilerini değerlendiren Wang ikili ilişkileri derinleştirmek için 10 maddelik yeni öneri ortaya koydu.

Bu öneriler şöyle sıralandı:

- Çin-ASEAN diyalog ilişkisinin kuruluşunun 25. yıldönümü nedeniyle yapılacak kutlama etkinlikleri en iyi şekilde hazırlanmalı, 2016 yılı Çin-ASEAN eğitim değişim yılı olarak ilan edilmeli.

- 2016-2020 dönemini kapsayan Çin-ASEAN stratejik ortaklık eylem planı hazırlanmalı ve yeni işbirliği yolları aranmalı.

- Çin-ASEAN iyi komşuluk ve dostluk işbirliği anlaşmasının imzalanması için kapsamlı çalışmalar yürütülmeli, böylece ikili ilişkilerin derinleştirilmesi yasal güvence altına alınmalı.

- Çin ve ASEAN arasında eşit ve ortak kazanç temelinde üretim kapasitesi işbirliği güçlendirilmeli.

- Çin ve ASEAN arasında kapsamlı bağlantıyı güçlendirmek için genel bir plan hazırlanmalı, böylece bölgesel ekonomi kalkındırılmalı.

- Çin-ASEAN Deniz İşbirliği Yılı etkinlikleri etkin şekilde yapılmalı, böylece deniz işbirliği güçlendirilmeli.

- Lancang-Mekong nehirleri işbirliği mekanizması başlatılarak, ASEAN ülkeleri arasında gelişmişlik farkının kapatılmasına güç katılmalı.

- Güneydoğu Asya'da Nükleer Silahlardan Arındırılmış Bölge Anlaşması protokolü bir an evvel imzalanmalı

- İki taraf arasında savunma güvenlik işbirliği pekiştirilmeli

- Çin ve ASEAN Güney Çin Denizi'nde barış ve istikrarı korumalı, anlaşmazlıkları iyi ve uygun bir şekilde çözmeli, işbirliğini hızlandırarak ortak kazancı gerçekleştirmeli.

Wang Yi, Çin'in Bir Kuşak-Bir Yol önerisiyle, ASEAN ülkelerinin farklı gelişim stratejisine kenetlenmeye hazır olduğunu kaydederek, iki taraf arasında kapsamlı bağlantıyı güçlendirme ve uluslararası üretim kapasitesi işbirliğine ağırlık vereceğini dile getirdi. Wang Yi Çin'in ASEAN ülkelerinin farklı taleplerini karşılamak için en çok ihtiyaç duyulan altyapı tesislerini sağlayacağını ifade ederek bu konuda şunları söyledi:

"Bu doğrultuda, Çin'in diğer ülkelerle rekabette bulunma niyeti yok. Fakat bazı ülkeler işbirliği için değil, sırf rekabet için Çin'in peşinde koşuyor. Bence herkes kendi avantajını kullanarak kendi işine bakmalı."

Öte yandan Tayland Dışişleri Bakanı Tanasak, basın toplantısında ASEAN ve Çin'in iki tarafın gelecekte işbirliği için fikir alışverişinde bulunduklarını, yatırım, eğitim, teknoloji, kamu sağlığı ve kültürel değişim gibi alanlarda işbirliğini ele aldıklarını ifade ederek şöyle konuştu:

"Çin tarafından ileri sürülen yapıcı önerileri olumlu karşılıyoruz, özellikle Çin-ASEAN ilişkileri ve işbirliğini hızlandıran 10 maddelik öneri. İlgili öneriler, gözden iyice geçirilecek."