TÜRKİYE ÇİN VAKFI - Çin Mantısı
Çin Mantısı
Çin kültürünün bir parçası olan mantı, geleneksel bir Çin yemeği olarak daha çok ailece yenildiğinden ailenin bir arada olmasını simgeler; konuklara ikram edildiğinde de saygı ve misafirperverliği ifade eder. Bir yabancı Çin mantısı yemeden ülkesine dönerse, Çin'e gelmiş sayılmaz.
Çin geleneğinde mantının içinin hazırlanışından, mantının yapılışı ve yenilişine kadar belli kurallar var. Önce mantının içinin hazırlanışından başlayalım.
Mantının içi etli ya da sebzeli olmak üzere iki çeşit olabilir. Ancak daha çok et ve sebzenin karışımı tercih ediliyor. Mantının içinin hazırlanışındaki en önemli işlem et ve sebzenin kesme tahtasında ince ince doğranmasıdır. Doğrama sırasında bıçağın tahtaya çarpmasından çıkan bazen güçlü, bazen de zayıf sesler bir müzik parçasını andırır ve bu sesler komşulara yayılır. İnsanlar çıkardıkları bu sesin güçlü olmasını ve uzun sürmesini isterler. Çünkü doğrama sesi ne kadar uzun sürse mantının içi ve dolayısıyla mantının sayısı da o kadar çok olur, bu o ailenin zenginliğini gösterir.
Mantının içi ince ince doğranmış et ve sebzelerin baharatlarla yoğrulmasından sonra hazır hale getirildi. Şimdi de mantının yapılışına bakalım.
Çin mantısı genellikle yarım ay şeklinde yapılıyor. Hamur, avuç büyüklüğünde ve yuvarlak olarak birer birer açılır. Mantı yapılırken, yuvarlak hamur ikiye katlandıktan sonra ucu baş ve işaret parmaklarıyla birleştirilir. Bazı ailelerde yarım ay şeklindeki mantının iki ucu da birleştirilir ve böylece mantı eski Çin parası olan Yuanbao'ya benzetilir. Dizilen mantılar birer gümüş Yuanbao'yı andırır ve zenginlik simgelenir. Kırsal bölgelerde mantının kenarı başak şekline sokulur ve böylece gelecek yıl tarladan bol mahsul alınması dileği ifade edilir.
Mantılar dizildi, sıra pişirmede. Su kaynadıktan sonra mantılar birer birer tencereye koyulur. Mantının birbirine ve tencerenin dibine yapışmasını engellemek için kepçeyle karıştırılır. Mantı pişirilirken genellikle 3 kez soğuk su eklenir. 15 dakika sonra mantılar su üzerine çıkar ve pişmiş olduğu anlaşılır.
Geleneğe göre mantının yenilişinde de belli kurallar vardır. Birinci kâse ailenin büyüklerine sunulur, vefat eden aile üyelerine saygı ve özlem dile getirilir. İkince kâse mantı, Ocak tanrısı gibi halk arasında tapınılan tanrılara sunulur, tanrıların gelecek yıl aile fertlerine mutluluk, bereket bağışlamaları dileğinde bulunulur. Mantı, üçüncü kaseden sonra yenilmeye başlanır. Mantı yenilirken kaç tane yendiğini saymayı da unutmamalı. Genellikle çift sayı tercih edilir. Yemekten sonra mantının koyulduğu kase, tabaklardan bir kaç tanesi, hatta mantının pişirildiği tencere bolluk ve bereket dileğiyle yıkanmamaya özen gösterilir.
Mantı Bahar Bayramı arifesinde mutlaka yenilmesi gereken bir yemektir. Memleketten uzak kalanlar bayramı aileleriyle geçirmek için evlerine dönerler, aile bireyleri bu günü bir arada mantı yaparak ve yiyerek kutlar.
Mantının geleneklere göre nasıl yapıldığından ve yendiğinden söz ettik. Ancak günümüzde mantının hazırlanışı ve yenilişinde büyük değişiklikler meydana geldi. Şehirlerdeki gençler artık evde mantı yapmıyor, süpermarketlerden hazır ve dondurulmuş mantı alıp pişiriyorlar. Eskiden Bahar Bayramı arifesinde lokantalar genellikle kapalı olurdu, günümüzde ise lokantalar, özellikle ünlü lokantalar bayrama bir kaç hafta kala bayram arifesi yemeği için rezervasyon almaya başlıyorlar. Aile üyeleri de lokantada bir araya gelerek mantı yiyor.