Kalabalık bir nüfusa sahip olan Çin’de eğitim gören insan sayısı da çok kabarık. Dünyada en büyük çaplı eğitimin yapıldığı Çin’deki okullarda, eğitim görenlerin sayısı 200 milyonu aştı.

Çin’deki eğitim kategorileri arasında anaokulu, ilkokul, ortaokul ve üniversite eğitimi bulunuyor. Çin hükümeti, ilkokul ve ortaokulu kapsayan 9 yıllık zorunlu eğitim uyguluyor. Zorunlu eğitim gören öğrenciler okul masraflarından muaf tutuluyorlar, öğrenciler yalnızca kitap ve defter masraflarını ödüyorlar.

Zorunlu eğitime büyük önem veren Çin hükümetinin çabalarla 10 yılı aşkın süre önce yüzde 80 olan zorunlu eğitimin yaygınlık oranını günümüzde yüzde 90’a kadar yükseldi. Çin hükümeti önümüzdeki birkaç yıl içinde, bütün çocukların okula girmeleri ve Çin’de bir an önce dünya çapında birinci sınıf üniversiteler kurulması için kırsal bölgelerdeki zorunlu eğitime ve üniversite eğitimine ağırlık verecek.

Çin’deki okullar esas olarak hükümet tarafından işletilen devlet okullarıdır. Son yıllarda gelişmeye başlayan özel eğitim, henüz boyutu ve düzeyi bakımından devlet okullarıyla kıyaslanamayacak durumdadır.

Anaokul Eğitimi

Çin’deki anaokulu eğitimi, 0-6 yaşları arasındaki çocuklara verilir.

Çin’de, anaokulu eğitimi esas olarak anaokularında veya okulöncesi kurslarda gerçekleştiriliyor. Çin’deki eğitim birimleri farklı yaşlardaki çocukların gelişimlerine ve psikolojik özelliklerine göre anaokulu eğitimi programını saptadı. İlgili kuruluşlar bu program çerçevesinde çocuklara dil, matematik ve yaşam alışkanlıkları konularında eğitim veriyorlar.

Çin’deki anaokullarına genellikle 3-6 yaşları arasındaki çocukları kabul ediliyor. Şu anda, Çin’de yaklaşık 150 bin anaokulu bulunuyor ve 3-6 yaşları arasındaki çocuklardan yalnızca yüzde 30’u anaokullarında eğitim görüyorlar, geri kalanı ise ekonomik veya başka nedenlerden dolayı aileleri tarafından bakılıyor.

Çin’deki anaokulları, devlet ve özel olmak üzere ikiye ayrılır. Çoğu zengin eğitim tecrübelerine ve olgun eğitim modeline sahip olan devlet anaokullarının okul masrafı da düşüktür; masrafı yüksek olan özel anaokullarının ise kendilerine özgü özellikleri vardır. Bu okullar piyasadaki ihtiyaca göre eğitimin içeriğinde veya usulünde düzenlemeler yapabiliyorlar. Piyasa ekonomisinin gelişmesiyle birlikte özel anaokullarının sayısında büyük artış kaydedildi ve bu okullar tüm anaokullarının yüzde 30’unu teşkil ediyor.

İlkokul Eğitimi

Çin’de çocuklar 6 yaşından itibaren ilkokul eğitimi görmeye başlarlar. Çin’deki Zorunlu Eğitim Yasası’na göre, devlet okul çağındaki çocuklara zorunlu eğitim verir. Okul masraflarından muaf tutulan öğrenciler, yalnızca kitap ve defter masraflarını öderler.

Çin’de ilkokul eğitimi 6 yıl sürer ve okullarda Çince, matematik, fen bilgisi, yabancı dil, ahlak, müzik ve spor gibi dersler verilir. Son istatistiklere göre, şu an ülkedeki 400 binden fazla ilkokulda 120 milyon öğrenci bulunuyor. İlkokul çağındaki çocukların yüzde 98’i okullarda eğitim görüyor.

Zorunlu eğitim olmasından dolayı, ilkokulların büyük çoğunluğu devlet okuludur ve öğrenciler genellikle evlerine yakın olan okullara gidiyorlar. Çin’deki eğitim birimleri, öğrencilerin daha adil zorunlu eğitim görmeleri için bazı ilkokullardaki zayıf eğitim koşullarını iyileştirmeye çalışıyorlar. Bunun yanı sıra, nüfusun seyrek olduğu bazı kırsal bölgelerdeki çocuklar şartları iyi olan merkezi okullarda yatılı olarak eğitim görüyorlar.

Ortaokul Eğitimi

Çin’deki ortaokul eğitimi de zorunludur. Okul masraflarından muaf tutulan öğrenciler yalnızca kitap ve defter masrafları öderler.

Ortaokul eğitimi 3 yıl sürer. Ortaokulda esas olarak şu dersler Çince, matematik, yabancı dil, fizik, kimya, ahlak ve bilişim dersleri veriliyor. Son istatistiklere göre, ülkede bulunan 60 binden fazla ortaokulda 60 milyon öğrenci var. Ortaokul çağındaki çocukların yüzde 90’ı eğitim görüyor. Çin’deki ortaokulların büyük çoğunluğu devlet okuludur.

Zorunlu eğitim olmasından dolayı, öğrencilerin ilkokuldan ortaokula geçerken sınava girmeleri gerekmiyor. Eğitim birimleri, öğrencilerin okudukları ilkokulların bulunduğu bölgeye ve öğrencinin isteğine göre okuyacağı ortaokulları belirliyorlar. Bunun yanı sıra, kırsal bölgelerdeki öğrenciler şartları iyi olan merkezi okullarda yatılı öğrenci olarak öğrenim görüyorlar. Çeşitli bölgelerdeki eğitim kaynaklarının paylaşımını gerçekleştirmek için eğitimde bilişim olanaklarından yararlanmayı ilerletmek ve televizyon yoluyla eğitimi geliştirmek konusunda büyük çaba harcanıyor.

Lise Eğitimi

Ortaokuldan sonraki eğitim aşaması lise eğitimidir. Aralarında normal lise, meslek lisesi ve orta düzeydeki özel meslek okulunun bulunduğu Çin’in lise eğitiminin zorunlu eğitim olmamasından dolayı, okul masrafları öğrenciler tarafından ödenir. Okul masrafları bölgelerin ekonomik durumlarına göre değişir.

Lise eğitimi genellikle 3 yıl sürer ve okullarda esas olarak Çince, matematik, yabancı dil, fizik, kimya, ekoloji ve bilişim dersleri verilir. Çin’deki liselerin çoğunluğu devlet okuludur. Ancak lise eğitiminin zorunlu eğitim olmamasından dolayı, son yıllarda birçok özel lise de kuruldu.

Çin’de, öğrencilerin ortaokuldan liseye geçmek için sınava girmeleri gerekiyor. Liseler, öğrencilerini isteklerine ve sınav puanlarına göre seçilir. Sınavların içeriği ve puan barajı yerel eğitim birimleri tarafından saptanıyor. Son istatistiklere göre, şu anda Çin’deki 30 binden fazla lisede 30 milyon öğrenci bulunuyor ve lise çağındaki gençlerin yüzde 40’ı eğitim görüyor. Son iki yılda, Çin’deki eğitim birimleri, lise eğitimini geliştirerek öğrencilerin öğrenim konusundaki taleplerini karşılamak için büyük çaba harcıyorlar.