Jilin Eyaleti
Jilin
(Cilin) eyaleti, Çin’in kuzeydoğu kesiminde yer alır ve merkezi
Changchun’dur (Çangçun). Doğuda Kuzey Kore, güneyde Çin’in Liaoning
eyaleti, batıda İç Moğolistan Özerk Bölgesi ve kuzeyde Heilongjiang
eyaleti ile çevrilidir. Konumu nedeniyle Ekim ve Nisan arası kar
yağışına sahip olan bir bölgedir ve Çin’deki en iyi kayak tesislerine
sahiptir.
27
milyonluk nüfusu ile Jilin 187.400 km²’lik bir alanı kaplar. 2010
yılında gayri safi milli hasıla 126.7 milyar ABD Doları olarak
gerçekleşmiştir.
Coğrafya ve İklim
Jilin,
üç coğrafi bölgeye ayrılır: doğudaki dağlık bölge, ovalarla kaplı batı
bölgesi ve ikisi arasında bir geçiş bölgesi oluşturan engebeli
topraklar. Çin-Kore sınırı boyunca ters yönlerde akan Yalu ve Tumen
nehirleri, Kore Yarımadası’ndan Çin’in kuzeydoğusuna geçişi sağlayan
bölgeye egemen olduklarından büyük stratejik önem taşırlar. Bölge
toprakları içinde yaklaşık 800 km boyunca akan 77.700 km²’den büyük bir
su toplama havzası olan Songhua Nehri, Jilin’in başlıca akarsuyudur.
Bölge, Mançurya’nın kuzeyi ve güneyi arasında bir geçiş iklimi alanı
oluşturur. Kışlar soğuk ve uzundur, Ocak ayı ortalam sıcaklığı -20 ile
-14 ˚C arasında seyreder; yıllık yağışın önemli bir bölümü Mayıs ile
Eylül arasındak beş aylık ılık dönemde düşer.
Nüfus
Toplam
nüfusu 27.085 milyon olan Jilin’de başta Han, Koreli, Mançu, Moğol,
Hui, Xibo olmak üzere çok etnikli bir yapı hakimdir. Kore azınlığı
ağırlıklı olarak Yanbian, Jilin, Tonghua ve Baishan kentlerinde; Moğol
ve Xibo azınlıkları Baicheng ve Songyuan’de; Mançu ve Hui azınlıkları
ise Changchun, Jilin, Tonghua ve Siping’de ikamet eder.
Ulaşım
Eyalette
500 km’si ekspres yol olmak üzere toplamda 35.216 km otoban yolu
bulunur. Changchun merkezde olmak üzere bölgede muazzam bir demiryolu
hattı ağı vardır. Onun dışında bölgede Changchun Uluslararası Havaalanı,
Jilin Havaalanı, Yanji Havaalanı ve Tonghua Havaalanı vardır.
Ekonomi
Jilin’in
2009 gayri safi yurtiçi hasılası 105.5 milyar ABD Doları olarak
gerçekleşmiştir. 2003-2007 arasında toplamda %51’lik büyüme gösteren
Jilin ekonomisinde bu zaman zarfında, işletmelerin artık değerleri ve
karları 2005 yılına göre yüzde 19’dan yüzde 30’a yükselmiştir.
Changchun
ve Jilin kentleri aynı zamanda büyük yönetimi kültür, eğitim, ticaret
ve imalat merkezleridir. Sanayide büyüme, ancak 2. Dünya Savaşı ve
Komünist Devrimi sonrasında hız kazanmıştır. Ancak 1990’lı yıllardan bu
yana donatım ve teknolojilerden geri kalması gibi sorunlar daha önce
parlak geçmişe sahip olan büyük işletmelerin gelişmesini engelledi. Bu
nedenle, Çin hükümeti, bu bölgenin hızla gelişmesine yardım sağlamak
için 2003 yılında ülkenin kuzeydoğu kesimi gibi eski sanayi merkezlerini
kalkındırma stratejisini uygulamaya geçirmiştir. Sanayi otomotiv, raylı
araçlar ve çelik üretimi üzerine yoğunlaşmıştır.
Songhai
Vadisi’ndeki verimli tarım bölgesinde yetiştirilen ürünler Changchun’da
işlenir; bunlar arasında buğday, pirinç, mısır, soya, kaoliang
(kocadarı) ve darı sayılabilir. Vadide ayrıca büyükbaş hayvan besiciliği
yapılır. Keresteciliğin de önem taşıdığı eyalette ulaşım yaygın bir
demir ve kara yolu ağıyla sağlanır. İç bölgelerdeki gemi taşımacılığının
can damarı Songhai Nehri’dir. Burada büyük ve küçük buharlı gemilerden
başka ahşap tekneler de kullanılır.
Sungari
Nehri üzerindeki Fıngman Barajı’ndan sağlanan elektrik ve Tonghua’da
çıkarılan maden kömürü sayesinde Jilin çelik üretmektedir.
Tarih
Qing
(Mançu) Hanedanı’nın (1644-1911/12) sona ermesine yakın, 1907’de eyalet
yapılan Jilin, 1931’de Japonlarca işgal edilerek kukla devlet Manzhu
Guo’ya bağlandı. Japonya’nın Ağustos 1945’te müttefiklere teslim
olmasından kısa süre önce Sovyet birlikleri bölgeye girdiler ve önemli
sanayi kuruluşlarını SSCB’ye taşıdılar. Sovyet birliklerinin ardından
Çin milliyetçilerinin girdiği bölge, 1948’de komünistlerin denetimine
geçti. 1954’ten sonra eyalet merkezi Changchun oldu.
Turizm
Jilin’in
doğusunda yer alan Changbai Dağları doğa revervatı, eyalette ilk
ziyaret edilmesi gereken yerlerden biridir. Changbai Dağları “Beş Yüksek
Dağlar” kadar ünlüdür ve genelde “Doğu Geçişindeki İlk Dağ” olarak da
adlandırılır.
Bölgedeki en önemli tarihi yer Kongurya Krallığı’na tanıklık etmiş olan Konguryo kalıntılarıdır.
Bölgede yaşayan farklı azınlık gruplar ve değişik kültürler de ziyaretçilerin ilgisini çeker.
Jilin Mutfağı
Jilin
mutfağı 90’larda gelişen yeni bir yemek yapısına sahiptir. Genellikle
de Çin mutfağındaki “egzotik çiçek” olarak da bilinir. Jilin mutfağının
kendine has yemek pişirme metodu, malzemeleri ve yerel adetleri vardır.
Eğitim
Jilin’de eğitim oldukça gelişmiştir, eyalette toplam 65 üniversite ve fakülte ile 483.800 öğrenci bulunur.
Jilin Eyaleti’ndeki Üniversiteler:
• Changchun University / Changchun Üniversitesi
• Changchun Institute of Technology / Changchun Teknoloji Üniversitesi
• Changchun Normal University / Changchun Eğitim Üniversitesi
• Jilin Teacher’s Institute of Engineering & Technology / Jilin Öğretmenler için Mühendislik ve Teknoloji Fakültesi
• Northeast Normal University / Kuzeydoğu Eğitim Üniversitesi
• Changchun Taxation College / Changchun Vergicilik Fakültesi
• Jilin Institute of Architecture & Civil Engineering / Jilin Mimarlık ve İnşaat Mühendisliği Fakültesi
• Jilin Agricultural University / Jilin Ziraat Üniversitesi
• Changchun University of Technology / Changchun Teknoloji Üniversitesi
• Changchun University of Science and Technology / Changchun Bilim ve Teknoloji Üniversitesi
• Jilin Institute of Physical Education / Jilin Beden Eğitimi Fakültesi