Liaoning Eyaleti
Liaoning,
Çin’in kuzeydoğu (Mançurya) bölgesini oluşturan kesimin en güneyinde
yer alan eyaletidir. Kuzeydoğuda Jilin eyaleti, doğuda Kuzey Kore,
güneyde Sarı Deniz, güneybatıda Hebei eyaleti, kuzeybatıda ise İç
Moğolistan Özerk Bölgesi ile çevrilidir.
Eyalet
başkenti Shengyang’dır. Nüfusu 43.060 milyon olan eyaletin yüzölçümü
145.900 km²’dir. Liaoning, Kuzeydoğu Çin’in en gelişmiş ekonomisine
sahiptir. 2010 yılında gayri safi yurtiçi hasıla 1.83 trilyon RMB (270
milyar ABD Doları) olarak, kişi başına düşen gayri safi milli hasıla ise
34.193 RMB (5.006 ABD Doları) olarak gerçekleşmiştir.
Coğrafya ve İklim
Liaoning,
ortasında Mukden’in yer aldığı, doğusu ve batısı dağlarla çevrili
ovalık bir bölgedir. Yerşekilleri bakımından dört bölge gözlenir.
Batıda, iç kesimlerdeki Liaohi Ovası; doğudaki Moğol Platosu’na ulaşan
parçalanmış kütleler; Lioahi ve Yalu havzalarını ayıran geniş dağlar ve
doğudaki dağların güney uzantısı olan Liaodong Yarımadası yer alır.
Liaoning,
kuzey ılıman kuşakta yer alır ve karasal bir iklime sahiptir. Yıl
boyunca yağan yağmurların büyük kısmı yaz aylarında düşer ve genellikle
taşkına yol açar. Sert rüzgarların estiği ilkbaharda ise yağış çok
azdır.
Nüfusu
Nüfusun
büyük bölümü Han Çinlisi’dir. Önemli azınlık grupları, Liao Vadisin’de
ve Mukden’de yaşayan Mançular ile İç Moğolistan sınırı yakınlarında
yaşayan Moğollardır.
Ulaşım
Lioaning,
kuzeydoğu bölgesinden Shanhai geçişinde, kuzeydoğu bölgesinden İç
Moğolistan’a olan geçişlerde önemli bir aktarma merkezidir. Eyalette
toplam altı havaalanı ve beş liman bulunur.
Ekonomi
Liaoning’de
başta demir cevheri ve kömür olmak üzere zengin yeraltı kaynakları
vardır. Manganez ve magnezyum cevheri rezervleri ile bakır, kalay,
çinko, boksit ve altın yatakları bunlar arasındadır. Eyalet, Çin’in ağır
sanayi üretiminde ilk sırada yer alır. Demir-çelik, çimento ve ham
petrol üretiminin yanı sıra Liaoning Çin’in elektrik üretiminin önemli
bir kısmını gerçekleştirir. Shenyang, Anshan, Luda, Fushun ve Benxi
sanayi üretiminin büyük bir bölümünün toplandığı beş kenttir.
Tarımsal
gelişme sanayinin gerisinde olmakla birlikte makine kullanımı, Çim
standartlarına göre oldukça yüksektir. Ekili alanların küçük bir bölümü
sanayi ve ihracata yönelik ürünlere ayrılmıştır; genellikle tahıl, sebze
ve soya yetiştirilir.
Çin’de
demiryolu taşımacılığı olanaklarının en çok geliştiği ve en çok yük
taşınan eyalet Liaoning’dir. Karayolu ağı geniş, ama düşük niteliklidir.
İç deniz ve akarsu ulaşımına çok az başvurulur. Buna karşılık Çin’in
öteki bölgelerine yapılan taşımacılıkta deniz ulaşımı önemlidir. En
büyük liman Luda, ikincisi Yingkou’dur.
Tarih
Liaoning
uzun bir tarihe sahiptir. 5.000 yıl önce, Liaoning Çin uygarlığının en
gelişmiş bölgesiydi. M.Ö. 221 ile M.S. 1911 arasında Liaoning kuzeydoğu
Çin’in siyasi, ekonomik ve askeri merkeziydi.
Qing
(Mançu) Hanedanı döneminde (1644-1911/12) Shengjing olarak anılan bölge
1903’te yeni bir düzenlemeyle Fengtian adını almıştır. 1928’de bugünkü
adıyla sınırları yeniden belirlendi. 1932-45 arasında Japonya’ya bağlı
kukla devlet Mançukuo’nun (Manzhu Guo) bir parçası oldu. Başkent Mukden
(bugün Shenyang), 1948’de komünistlerin eline geçti. Liaoning, 1954’te
tek bir yönetim bölgesi olarak düzenlendi, 1956’da ise bugünkü sınırları
çizildi.
Turizm
Liaoning
eyaletinde dünyaca ünlü birçok tarihi yerler vardır. Merkezde, Qing
Hanedanı döneminden kalma Shenyang Saray Müzesi, “Stratejik Geçişteki Üç
Anıtmezarı”; güneyde 20. yüzyılın savaşlarından kalma tarihi yerler;
batıda ise Qin, Han, Liao, Song, Ming ve Qing Hanedanı dönemlerinden
kalma tarihi sit alanları bulunur.
Huludao
kentinde Jiumenkou’da su altındaki Çin Seddi, Shenyang Saray Müzesi,
Fushun’da Yongling Mezarı, Shengyang’da Fuling ve Zhaoling Mezarları
UNESCO tarafından Dünya Kültürel Mirası listesine alınmıştır.
Liaoning’de bulunan diğer önemli turistik yerler şöyledir: dünyanın en
büyük budası olan Anshan Yeşim Budası; dünyanın en büyük kutup akvaryumu
olan Dalian Hutan Kutup Akvaryumu; Shenyang Antik Meteortaşı; Panjin
Shuangtaizi Doğa Koruma Alanı; Panjin’de Kızıl Kumsal; vs.
Eğitim
Liaoning Eyaleti’ndeki Üniversiteler:
•Dalian University of Technology / Dalian Teknoloji Üniversitesi
• Dalian Polytechnic University / Dalian Politeknik Üniversitesi
• Dongbei University of Finance and Economics / Dongbei Fianans ve Ekonomi Üniversitesi
• Shenyang University / Shenyang Üniversitesi
• Shenyang Ligong University / Shenyang Ligong Üniversitesi
• Shenyang Institute of Aeronautical University / Shenyang Havacılık Fakültesi
• Shenyang Normal University / Shenyang Eğitim Üniversitesi
• Shenyang Institute of Engineering / Shenyang Mühendislik Fakültesi
• Northeastern University / Kuzeydoğu Üniversitesi
• Liaoning University / Liaoning Üniversitesi
• Shenyang Jianzhu University / Shenyang Jianzhu Üniversitesi
• Shenyang Institute of Chemical Technology / Shenyang Kimyasal Teknoloji Fakültesi
• Shenyang Agriculture University / Shenyang Ziraat Üniversitesi
• China Criminal Police University / Çin Polis Fakültesi
• Shenyang Pharmaceutical University / Shenyang Eczacılık Üniversitesi
• Liaoning University of Traditional Medicine / Liaoning Geleneksel Çin Tıbbı Üniversitesi
• China Medical Univerisity / Çin Tıp Üniversitesi
• Shenyang Medical College / Shenyang Tıp Fakültesi
• Shenyang Conservatory of Music / Shenyang Müzik Konservatuarı
• Shenyang Sport University / Shenyang Spor Fakültesi
• Luxun Academy of Fine Arts / Luxun Güzel Sanatlar Akademisi